Helen Vergouwen - Evenwicht in cortenstaal

Vanaf dit voorjaar staan op de binnenplaats van het museum een aantal abstracte sculpturen van Helen Vergouwen (Rucphen, 1960). Met hun matte, roestkleurige ‘huid’ als gemene deler tonen ze hoe Vergouwen een beperkte set minimalistische vormen combineert in steeds verrassende, ritmische composities.

Perfect evenwicht

De eenvoud van de monumentale werken is misleidend. Vergouwen streeft naar evenwicht in alle opzichten: tussen dicht en open, dik en dun, groot en klein, horizontaal en verticaal, rond en recht, vol en leeg. Kenmerkend is haar aandacht voor dat wat er niet is. De open ruimte speelt net zo goed mee als de vaste volumes en ontstaat er interactie tussen zichtbare en niet-zichtbare vormen. Via de doorkijkjes weerspiegelt niet alleen de omgeving maar komt ook licht binnen: doordat sommige oppervlakken oplichten en andere in de schaduw blijven, wordt de structuur– al naar gelang de stand van de zon – steeds op een andere manier benadrukt.

De onderlinge verhouding van de open en gesloten vormen roept ook emoties op. Waar brede lijnen dicht bij elkaar komen, kan een gevoel van overweldiging of beklemming ontstaan, terwijl de openheid op andere plekken juist bevrijdend werkt. Maar in alles voel je de rust, het resultaat van Vergouwens voortdurend streven naar een perfect evenwicht.

Ontstaansproces

In de vitrine bij de patio is te zien hoe Vergouwen inspiratie vindt in gebouwen, plattegronden, interieurs, kortom alles waarin zij een interessante geometrische compositie ontdekt. De snelle notities in haar zakschetsboekje vertaalt ze naar een meer gedetailleerde tekening en vervolgens naar een schaalmodel, dat ze op groot formaat uitwerkt in cortenstaal.

Maakproces

Dit type staal is Vergouwens favoriete materiaal. Het is weerbestendig, maar de tijd graveert steeds nieuwe structuren en lijnen in het ruwe oppervlak. Door de fysieke kracht die de bewerking ervan vereist, geldt staal als typisch mannelijk. Vergouwen heeft zich altijd tegen dat stigma verzet. Het smelten, lassen en buigen ziet zij juist als de essentie van het maakproces.

‘Ik maak niet wat ik ken, maar dat wat ik niet ken. Met vormen die vervreemdend werken, niet direct te duiden zijn en daardoor ook mij verrassen.’ – Helen Vergouwen

Publicatie

Bij de tentoonstelling verscheen de publicatie Evenwicht in cortenstaal met een unieke miniatuur. Prijs: € 9,95 verkrijgbaar in onze museumshop.

Project Beeldplaats

Tijdens Project Beeldplaats is de binnenplaats van het museum een halfjaar lang beeldentuin. Voor elke editie toont een beeldhouwer uit de regio bestaand werk. Het museum biedt hiermee een podium aan kunstenaars die een oeuvre hebben opgebouwd. Het afgelopen jaar was de tentoonstelling Niels Lous - Denkbeelden onderdeel van deze reeks beeldententoonstellingen op de binnenplaats van het museum.

Over Helen Vergouwen

Helen Vergouwen volgt van 1984 tot 1990 de opleiding tot beeldhouwer aan de Bredase Academie voor Beeldende Kunst St. Joost. Ze voelt zich aangetrokken tot het minimalistische werk van onder meer Richard Deacon, Donald Judd en Sol LeWitt en de abstractie van schilders als Mark Rothko en Piet Mondriaan. Ook ontdekt zij de geometrische vormentaal van Ad Dekkers. Vergouwen is in het bijzonder geïnteresseerd in de ‘huid’ van de materialen waarmee ze werkt. Haar eindwerk bestaat uit kartonnen sculpturen die ze beschildert met dunne lagen olieverf, net zolang tot de huid van het object haar bevalt.
Tijdens haar academietijd woont Vergouwen in Gorinchem, hier raakt ze bevriend met schilder Arie Brinkman, met wie ze later veel samenwerkt. Zijn uitspraak ‘Het kunstwerk stelt niets voor, het stelt louter zichzelf voor’ wordt haar motto. Dat haar sculpturen volledig tot hun recht komen in de buitenlucht is voor Vergouwen aanleiding om voornamelijk in cortenstaal te werken. Behalve permanent in de openbare ruimte zijn haar stalen beelden ook regelmatig te zien op tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Over de jaren heeft zij een indrukwekkend oeuvre opgebouwd. Zij bewijst daarmee dat je vanuit de zelfgekozen beperking in materiaal, stijl en vorm een ruimte kunt creëren om te blijven variëren en verrassen.

In de zomer van 2020 gingen tien jongeren uit azc Gilze gaan aan de slag als Kunstkameraad (een project van Stichting De Cultuurkantine) en maakten samen met professionele kunstenaars een kunstwerk. Beeldend kunstenaar Helen Vergouwen was een van de deelnemende kunstenaars aan dit project.
Filmmaker Alexander Moust, verbonden aan dit project, legde een bezoek aan de tentoonstelling Helen Vergouwen - Evenwicht in cortenstaal vast in deze time-lapse.