t/m 16 mei 2021
In de Collectie Breda zitten veel verhalen verborgen over ziekte en gezondheid. Corona is niet de eerste besmettelijke ziekte die de samenleving treft. Met de archivarissen, archeologen en conservatoren van de stad zoeken we een jaar lang naar bijzondere objecten en documenten. Ook het Amphia doet mee.
Krijg de pestpokken, teringtyfus of kolere! Nederlanders schelden vaak met ziektes, maar realiseren we wat we daarmee zeggen? Waarschijnlijk niet, of we bedoelen het (hopelijk) niet letterlijk. Deze scheldwoorden komen voort uit een tijd dat mensen doodsbang waren om ze te krijgen. Velen geloofden dat God je zo’n ziekte gaf als straf voor je zonden. Zou ‘krijg de corona’ binnenkort ook te horen zijn op straat? Vervelende besmettelijke ziektes horen nog niet tot het verleden.
De ontwikkeling naar het moderne ziekenhuis van vandaag de dag is zeer geleidelijk verlopen. Bijna ieder ziekenhuis is begonnen met religieuze orden die initiatieven namen om zieken te helpen. In Noord-Brabant liep Breda voorop.
Hoe belangrijk een goed zorgsysteem is werd onlangs wel duidelijk. Breda bevond zich in het hol van de Coronaleeuw, terwijl het nieuwe Amphia ziekenhuis nog niet eens officieel is geopend. In deze zaal maak je kennis met objecten, films en foto’s die laten zien welke ziektes en instellingen door de eeuwen heen van belang zijn geweest in Breda.
Ziek & Gezond in CollectieLab is samengesteld door Stedelijk Museum Breda, Stadsarchief Breda, Team Erfgoed Breda en Amphia.
Schrijver en journalist Wijnand Nijs doet voor deze tentoonstelling een sprong terug in de tijd en neemt je mee naar de donkere periode waarin ons land werd geteisterd door infectieziekten als de pest, cholera, tuberculose en pokken. Zijn verhalen zijn geschreven alsof het nu gebeurt.
Maak kennis met de Bredase apotheker en dokter Lucas Stas en zijn onbederfelijke medicijn. Ontmoet dr. Jan Ingenhousz. Wie is deze arts van de sterren, die met zijn vooruitstrevende methode voor de behandeling van de pokken als een prominente vertegenwoordiger in de wereld van koningen, keizers en keizerinnen werd ontvangen. En wandel in gezelschap van zuster Francisca mee over de Haagdijk, waar de lucht van de markt en de paardenuitwerpselen overheerst en de geur van cholera al van verre te ruiken is.
Geïnspireerd?
Neem een kijkje bij de expositie en ervaar zelf de geuren die rondom de ziekten hingen, bekijk de instrumenten waarmee werd gepoogd pestlijders te genezen en constateer de opmerkelijke overeenkomsten tussen het omgaan met deze ziekten en de huidige pandemie.
Bredase dokter onthult recept wondermiddel tegen de pest
Bredanaar maakt naam als arts van de sterren
Niet ernstig? Ze zouden eens een dag mee moeten lopen
Elke dag is hetzelfde voor de teringlijders in de Klokkenberg
Podcast
In de podcast van Brabants Erfgoed verteld onze curator Monique Rakhorst je meer over de ziekelijke geschiedenis van Breda en de parellellen met de coronapandemie van de afgelopen anderhalf jaar. Beluister hier de podcast.
Bottenspel (voor kinderen vanaf 6 jaar)
Help Lina de archeoloog verborgen spullen uit de geschiedenis te vinden. Er is een skelet gevonden, maar sommige botten liggen helemaal verkeerd. Leg jij de botten op de juiste plaats?
De tentoonstelling Ziek & Gezond bezoeken vanuit je eigen huiskamer? Dat kan, bekijk hier de online rondleiding.
Lina is archeoloog en fysisch antropoloog bij de Gemeente Breda. Ze neemt je mee op een korte rondleiding in ons Bottenlab, onderdeel van de tentoonstelling Ziek & Gezond 2 in CollectieLab.